Welkom

De zeven pijlers van onderwijs in begrijpend lezen

In De zeven pijlers van onderwijs in begrijpend lezen is, onder redactie van Thoni Houtveen en Roel van Steensel, kennis gebundeld onderwijs in begrijpend lezen. Leesexperts uit Nederland en Vlaanderen geven inzicht in theorie over, onderzoek naar en praktische to...

“De leesvaardigheid van onze leerlingen daalt” of “Onze leerlingen verlaten de school niet taalvaardig genoeg”. Er staan tegenwoordig in heel wat artikelen en blogs zinnetjes van deze strekking. Je zou er bijna van gaan denken dat onze leerlingen ongeletterd de basisschool verlaten.

Ik merk dat ik er een beetje ...

De zevenmijlslaarzen van taalkrachtig onderwijs: geen sprookje, dat was de kop boven een artikel van Moonen et al. 2021. In dat artikel kreeg je een beschrijving van de zeven didactische principes van krachtig taalonderwijs én taalkrachtig onderwijs. In de Educatieve Bacheloropleiding Lager Onderwijs aan Arteveldeho...

Hoe ga je als leerkracht het beste om met de thuistalen van meertalige kinderen in de klas? Welk beleid hanteer je als school? Is meertaligheid een troef of juist een obstakel voor het leren? Het zijn nog steeds heikele thema’s die gegarandeerd stof leveren voor geanimeerde discussies in een schoolteam. In dit artik...

De leesprestaties van Nederlandse leerlingen dalen en leerlingen zijn weinig gemotiveerd om te lezen. De oorzaak wordt al snel bij de leraren in de klas gelegd. Zij zouden onderwijs verzorgen dat niet voldoende oplevert. Maar is dit wel terecht? Zijn alleen de leraren verantwoordelijk voor de leesprestaties van de l...

Voor kinderen van 6 tot 12 jaar die ‘nieuw’ in Nederland komen is er nieuwkomersonderwijs, een jaar waarin ze in hoog tempo Nederlands leren om vervolgens in te stromen in het reguliere basisonderwijs. De grote verschillen in leeftijd, ontwikkeling en achtergrond tussen kinderen maken het nieuwkomersonderwijs tot co...

In maart 2021 verscheen Peil.Schrijfvaardigheid, het rapport van de Onderwijsinspectie over het peilingsonderzoek schrijfvaardigheid (2018-2019) in het (speciaal) basisonderwijs. De resultaten geven inzicht in de schrijfvaardigheid van leerlingen in termen van de referentieniveaus en in de vormgeving van het schrijf...

Vrijwel alle informatie staat tegenwoordig op internet, leren gebeurt vooral online. Het onderwijs, de maatschappij en het bedrijfsleven verwacht van ons, burgers, dat we digitaal geletterd zijn. Maar velen zijn dat niet, ook niet de ‘digital natives’ die op onze schoolbanken zitten. Dit is een uitdaging voor het on...

Nieuwe woordenschat verwerven leerlingen niet door lijstjes met moeilijke woorden en hun verklaring uit het hoofd te leren. Wat nodig is, is een rijke taalomgeving waarin ze hun woordenschat volwaardig kunnen ontwikkelen. In een eerder artikel gingen we hierop in. Maar hoe gebeurt dat het best in de klas? Welke dida...

Een grote woordenschat is belangrijk voor het begrijpen en produceren van taal. In dit artikel vragen we ons af waarom het ons niet goed lukt om woordenschatonderwijs te geven dat de woordenschat van leerlingen ook daadwerkelijk vergroot. Is het eigenlijk wel zinvol om alle leerlingen expliciet woordbetekenissen aan...

Het klinkt wellicht niet geloofwaardig uit de mond van een kinderboekenschrijver, maar het is toch echt zo: als kind was ik niet zo talig. In mijn herinnering deed mijn oudere zus Marieke meestal het woord. Ik zweeg. Het zijn vooral de kinderboeken van W.G. van de Hulst die mij de taal hebben binnengelokt. Mijn moed...

De meeste Nederlandstalige boeken over groepswerk geven nuttige adviezen over soorten opdrachten, organisatie en taakverdeling, en manieren om een werksfeer te creëren. Eén cruciaal aspect bleef echter lange tijd onderbelicht: het spreken zelf, meer bepaald de juiste gespreksregels. Niet dat leraren daar niets over ...

Omdat iedereen op school heeft gezeten, heeft ook iedereen een mening over het (lees)onderwijs; het is net voetbal, ook daar staan de beste stuurlui aan wal. Op het schoolplein en tijdens verjaardagen praten ouders van schoolgaande kinderen, als zogenaamde deskundigen, over het onderwijs dat volgens hen niet deugt. ...

In september verscheen in de Vlaamse krant De Morgen een artikel waarin werd beweerd dat studenten die instromen aan de universiteit “niet meer kunnen schrijven”. Het artikel kreeg heel wat weerklank in de media en zorgde voor een oprisping van verwijten aan het adres van het funderend onderwijs, met als rode draad:...

Gespreksonderwijs sluit het beste aan bij gesprekspraktijken die kinderen al (ten dele) blijken te benutten. Samen werken in kleine groepjes aan een onderzoeksproject vormt een heel goed kader voor op leren gerichte gesprekken tussen leerlingen. Daarin argumenteren ze niet alleen, maar maken ze ook aan elkaar duidel...

LNT Netwerkdag: De focus op schrijven! - 20 maart 2025 Domstad, Utrecht

SLO organiseert op 20 maart 2025 in Utrecht een netwerkdag met als thema schrijfonderwijs. Juist de samenhang tussen lezen en schrijven verdient aandacht. ‘Taalvaardigheid is een samenhangend geheel en alle onderdelen versterken elkaar.’ Spreke...

Scholen nodigen wel eens een schrijver uit om te vertellen over hun werk en om eruit voor te lezen. Maar wat houden leerlingen daarvan over, vooral de grote groep die niet graag leest? Literatuur Vlaanderen lanceerde daarom het project Auteursresidenties. Daarbij streken Vlaamse schrijvers neer in 50 scholen secunda...

Dat nogal wat leerlingen weinig lezen en het ook niet graag doen, weten we. Maar welke rol spelen leraren daarin? Kunnen zij het tij keren? Uit onderzoek blijkt dat hun rol groot kan zijn, heel groot zelfs. Maar dan moeten die leraren zelf gepassioneerd zijn door boeken en ze moeten ook al heel wat leeskilometers he...

Het is begin 2025. De start van dit nieuwe jaar markeert ook mijn start als hoofdredacteur van dit mooie tijdschrift. Net als de redactie van Tijdschrift Taal zet ik me graag in voor u als lezer met een groot hart voor taalrijk, verrijkend onderwijs. We leven in een wereld waarin het zoeken naar de nuance voorwaarde...

Stichting Lezen: Ruim baan voor lezen (1 oktober 2024)

Speciaal voor pabodocenten organiseert Stichting Lezen een congres over meer, gevarieerder en diepgaander lezen door aankomende leraren. Het liefst wensen we natuurlijk dat alle pabostudenten lezen in de lengte (meer lezen), lezen in de breedte (lezen inzetten...

Meertaligheid in de klas is vaak een gegeven, soms een uitdaging, maar toch vooral ook een kans om het onderwijs te verrijken. Dit geldt ook voor meertalige geletterdheid, hoewel daar op Nederlandse en Vlaamse scholen nog maar weinig aandacht aan wordt besteed. Om deze reden hebben wij, onderzoekers aan de Universit...

LNT: Goede gesprekken in de klas! (21 maart 2024)

Landelijk Netwerk Taal organiseert op donderdag 21 maart een netwerkbijeenkomst met lezingen en workshops over interactie in de klas. Vanwege deze grote waarde van gesprekken is in de geactualiseerde conceptkerndoelen een apart subdomein ‘Interactie’ opgenomen, met ...

In vrijwel iedere kleuterklas zit wel een kind van asielzoekers, statushouders, arbeidsmigranten of expats. Deze nieuwkomers ontwikkelen zich net als ieder kind, maar voor 'nieuwkomerskleuters' zijn er extra accenten nodig. De LOWAN-ontwikkellijnen voor kleuters helpen daarbij.

Het is begin januari, het nieuwe jaar is begonnen. Een moment waarop veel mensen goede voornemens voor het voorliggende jaar overdenken. Maar, natuurlijk zijn er ook mensen die daar (juist op dit klassieke moment) niet over na willen denken. Ik daag jullie toch graag uit om stil te staan bij goede voornemens voor je...

In dit artikel doen we verslag van een deel van het door NRO gefinancierde ontwerpgericht onderzoek ‘Leraren als leesbevorderaars’, waarvoor we een aanpak hebben ontwikkeld die is bedoeld om leraren te versterken in hun rol als leesbevorderaar (Jongstra et al., 2023). De aanpak bestond uit een aantal verschillende e...

Stap een klas in een multiculturele basisschool binnen en bekijk het aanbod van prentenboeken voor de leerlingen. Hoe groot is de kans, denkt u, dat ook deze boeken multicultureel zijn? Dat is wat Christina Van Goethem, Rovena Hoxha, Nancy Marivoet en Anouck Smeets van de AP Hogeschool in Antwerpen onderzochten voor...

Een kwart van de Nederlandse bevolking leest niet op het niveau dat nodig is om in de huidige maatschappij te functioneren (Gubbels, 2019). Goed onderwijs moet ervoor zorgen dat deze groep mensen tot het minimum wordt beperkt. In 2022 stonden de kranten echter vol met artikelen over de dalende leesvaardigheid van ba...

Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs

De aankondiging van het nieuwe boek van Martin Bootsma en Eva Naaijkens is veelbelovend. In Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs laten zij zien hoe het team van een basisschool thematisch onderwijs kan ontwerpen en geven, waarin niet allee...

De nieuwe PISA-resultaten laten zien dat de vaardigheid in begrijpend lezen van Nederlandse kinderen opnieuw gedaald is (Gubbels, et al., 2019). Nederlandse leerlingen scoren lager dan alle voorgaande jaren en voor het eerst ook lager dan het gemiddelde van de andere 15 Europese landen die aan het PISA onderzoek mee...

Begrijpend lezen is een complex proces waarin verschillende soorten kennis, vaardigheden en attitudes een rol spelen. In de vorige editie van Tijdschrift Taal werden drie essentiële talige vaardigheden besproken die te maken hebben met verbanden leggen tussen woorden en zinnen: het besef van de structuur van zinnen,...

Dit redactioneel is geschreven voor de zomervakantie, net nadat het PIRLS-rapport verscheen. Een confronterend rapport waarin de cijfers glashelder laten zien dat het in Nederland en Vlaanderen met de leesprestaties van onze leerlingen niet goed gaat.

We maken ons zorgen, sterker nog, we maken ons al een tijdje ...

Mondelinge communicatie is een belangrijk leerdomein en staat dit schooljaar centraal in peilingsonderzoek dat door de inspectie van het onderwijs wordt uitgevoerd. Met het peilingsonderzoek wordt gekeken wat leerlingen aan het einde van het (speciaal) basisonderwijs kunnen én hoe scholen het onderwijsaanbod vormgev...

Leerkrachten, bibliotheekmedewerkers en andere leesbevorderaars kijken elk jaar uit naar de Voorleesweek. Dé week waarin leerkrachten op scholen, leerlingen en ouders het lezen een extra implus kunnen geven met hartverwarmende en leerrijke voorleesmomenten. Zeker is dat voorlezen het hele jaar belangrijk blijft, op ...

Begrijpend lezen is een complex proces waarin verschillende soorten kennis, vaardigheden en attitudes een rol spelen. Wat betreft kennis zijn orthografische, linguïstische en algemene kennis van groot belang (Perfetti & Stafura, 2014; Aarnoutse, 2019). Daarnaast moeten lezers over verschillende vaardigheden beschikk...