Welkom


Tijdschrift Taal is het tijdschrift voor opleiders, onderwijsadviseurs en andere professionals die zich bezighouden met taalonderwijs in het primair onderwijs. Het tijdschrift publiceert semi-wetenschappelijke artikelen die de dialoog stimuleren over de doelen, inhoud en organisatie van taalonderwijs.

Tijdschrift Taal is een samenwerkingsproject van LOPON², Onderwijsontwikkeling Nederland en SLO, en wordt uitgegeven door Uitgeverij Van Gorcum. 

Bekijk alle columns

Word abonnee

Bekijk hier de opties

De redactie

Neem contact op met de redactie van Tijdschrift Taal
Redactioneel

Redactioneel 27

Het nieuwe schooljaar is alweer van start gegaan. Wellicht is dit het laatste jaar waarin scholen nog werken met de oude kerndoelen. In april 2025 stelde Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) de definitieve conceptkerndoelen vast voor Nederlands en rekenen-wiskunde; de overige leergebieden volgen later. Het predica...

Artikelen

Het gebruik van Large Language Models in het taalonderwijs

Generatieve AI is een vorm van vorm van artificiële intelligentie (AI) waarbij de AI nieuwe teksten creëert. ChatGPT is hier een bekend voorbeeld van; het is een zogenaamd Large Language Model (LLM). In deze bijdrage gaan we in op de mogelijkheden van LLM’s in het (taal)onderwijs. Daarnaast bespreken we ook pedago...

Columns

1987: Het jaar waarin we leerden wat we verzuimden te leren

Voor het taal- en leesonderwijs is 1987 een sleuteljaar. Het is het jaar waarin twee invloedrijke boeken verschenen die de staat van kennisoverdracht in de westerse wereld fileerden: Cultural Literacy van E.D. Hirsch Jr. en The Closing of the American Mind van Allan Bloom. Beide auteurs stelden een ongemakkelijke ...

Artikelen

Interactief voorlezen in meertalige klassen: meer talen, meer kansen

Onze samenleving wordt steeds diverser, en dat zie je terug in de klas. Scholen worden talig en cultureel rijker, wat zowel uitdagingen als kansen met zich meebrengt. Een van de belangrijkste doelen van ons onderwijs is het bevorderen van Nederlandse taalvaardigheid. Tegelijkertijd ervaren veel meertalige kinder...

Artikelen

Het effect van interactief voorlezen op de leesmotivatie van anderstalige nieuwkomers

Interactief voorlezen met anderstalige nieuwkomers: het kan! De dalende leesvaardigheid in Vlaanderen baart zorgen, en terecht: internationale studies tonen een achteruitgang aan. Toch blijft een cruciale factor vaak onderbelicht: leesplezier. Geen enkel OESO-land scoort zo laag op leesplezier bij vijftienjarigen ...

Artikelen

Puzzels en parels van rijke teksten

Het werken met rijke teksten wordt alom geprezen, om zo de taalvaardigheid van leerlingen te bevorderen en de kennis van zichzelf, de ander en de wereld te vergroten. Tegelijkertijd hebben veel basisschoolleerlingen in Nederland moeite met verdiepend lezen: het leggen van verbanden binnen een tekst, tussen teksten...

Artikelen

Taalonderwijs integreren in andere vakken

Het verbinden van taalonderwijs aan het onderwijs in andere leergebieden staat midden in de belangstelling. Dat je in lessen aardrijkskunde of natuuronderwijs ook taalontwikkeling kunt bevorderen en zo twee vliegen in één klap kunt slaan, is niet nieuw (zie bijvoorbeeld Van Elsäcker et al., 2013). De nieuwe Kerndoel...

Artikelen

De rol van kennis en kennisopbouw in gesprekken tijdens onderzoekend leren

Gespreksonderwijs sluit het beste aan bij gesprekspraktijken die kinderen al (ten dele) blijken te benutten. Samen werken in kleine groepjes aan een onderzoeksproject vormt een heel goed kader voor op leren gerichte gesprekken tussen leerlingen. Daarin argumenteren ze niet alleen, maar maken ze ook aan elkaar duidel...

Agenda

Agenda

Webinars LOWAN - 28 oktober, 18 november 2025

Lowan biedt ook in schooljaar 2025-2026 gratis webinars aan over nieuwkomersonderwijs. 

Dinsdag 28 oktober 2025: Taalkrachtig op weg met nieuwkomers in de reguliere klas 

Ellen van Antwerpen, Centrum voor Taal. 

Dinsdag 18 november 2025: A.I. en nieuwkomers wat...

Artikelen

Blikvangers

Wat jonge kinderen echte lezers maakt 

Wilna Meijer, emeritus universitair hoofddocent algemene pedagogiek van de Rijksuniversiteit Groningen, beschrijft op inspirerende wijze de ontluikende geletterdheid van 0-6 jaar. Ouders, gastouders, grootouders en professionals kunnen in dit boek lezen waarom het delen van ...

Agenda

Agenda

LNT Netwerkdag: De focus op schrijven! - 20 maart 2025 Domstad, Utrecht

SLO organiseert op 20 maart 2025 in Utrecht een netwerkdag met als thema schrijfonderwijs. Juist de samenhang tussen lezen en schrijven verdient aandacht. ‘Taalvaardigheid is een samenhangend geheel en alle onderdelen versterken elkaar.’ Spreke...

Artikelen

Blikvangers

Lezen in beweging

Stichting Lezen publiceerde een congresbundel bij wetenschappelijk congres dat eind 2023 plaatsvond. De bundel bevat bijdragen rond de onderzoeksthema's leesbevordering, digitaal lezen, lees- en literatuuronderwijs, toetsing van leesvaardigheid. De publicatie is gratis te downloaden via www.lezen....

Artikelen

Argumenteren van kinderen en consequenties voor het gespreksonderwijs

In het eerste artikel Gespreksvaardigheid in het onderwijs. Een ontbrekend ontwikkelingsperspectief hebben we beargumenteerd dat het Referentiekader Taal, zoals dat in het Nederlandse onderwijs functioneert, geen goede basis kan vormen voor het gespreksonderwijs. Dit kader berust niet op onderzoek naar de ontwikkeli...

Artikelen

De thuistaal als opstap naar leesplezier en leesvaardigheid in groep 3

Op Kindcentrum Rijpelberg in Helmond heeft 69 procent van de leerlingen een andere thuistaal dan de Nederlandse. Omdat taal een belangrijke sleutel is tot (school)succes, besteedt het Kindcentrum veel aandacht aan taalontwikkeling. Er is sprake van een instroom van met name Poolse leerlingen (ongeveer een derde van ...

Artikelen

Hoe referentiekader en toetsing goed taalonderwijs in de weg staan

Karen Heij

Taal is een wezenlijk kenmerk van de mens. Met taal kan een mens zich verhouden tot anderen, tot de samenleving en ook tot zijn eigen identiteit. Je hebt taal nodig om je denken verder te ontwikkelen en je denken kan weer aanzetten tot taalontwikkeling. Geen wonder dat er zorgen zijn als het niet goed lijkt ...

Artikelen

Boekenmijders worden schrijvers

Scholen nodigen wel eens een schrijver uit om te vertellen over hun werk en om eruit voor te lezen. Maar wat houden leerlingen daarvan over, vooral de grote groep die niet graag leest? Literatuur Vlaanderen lanceerde daarom het project Auteursresidenties. Daarbij streken Vlaamse schrijvers neer in 50 scholen secunda...

Columns

(W)onderwijs

Taalonderwijs in het basisonderwijs moet (ook) gericht zijn op het laten ontluiken van het besef hoe bijzonder taal is. Vaak krijgen kinderen de indruk dat het bij taallessen uitsluitend gaat om het leren van regeltjes om geen fouten te maken bij het schrijven en lezen. Het wonderlijke van taal op zich krijgt veel m...

Artikelen

Lezen en laten lezen: een literatuurstudie

Dat nogal wat leerlingen weinig lezen en het ook niet graag doen, weten we. Maar welke rol spelen leraren daarin? Kunnen zij het tij keren? Uit onderzoek blijkt dat hun rol groot kan zijn, heel groot zelfs. Maar dan moeten die leraren zelf gepassioneerd zijn door boeken en ze moeten ook al heel wat leeskilometers he...

Artikelen

Dialogisch schrijven helpt leerlingen beter te schrijven

Hoe kunnen we leerlingen beter leren schrijven? Een nieuwe, veelbelovende aanpak is dialogisch schc rijven. Hierbij leren leerlingen om het perspectief van de lezer in te nemen door het voeren van betekenisvolle, dialogische gesprekken over de inhoud van zelfgeschreven teksten. Dit helpt hen om hun teksten tijdens h...

Redactioneel

Redactioneel

Tijdschrift Taal, nummer 26

Het is begin 2025. De start van dit nieuwe jaar markeert ook mijn start als hoofdredacteur van dit mooie tijdschrift. Net als de redactie van Tijdschrift Taal zet ik me graag in voor u als lezer met een groot hart voor taalrijk, verrijkend onderwijs. We leven in een wereld waarin het zoeken naar de nuance voorwaarde...

Redactioneel

Tijdschrift Taal, nummer 25

Mirjam Snel heeft in schooljaar 2019-2020, toen zij de taak van hoofdredacteur overnam van Anne-Christien Tammes, een overzicht gemaakt van de artikelen in Tijdschrift Taal in de nummers 6 (2015) tot en met 16 (2020). Dit deed zij vooral met het doel om een goed beeld te hebben van de trends en accenten in de voorga...

Exploratief spreken versterkt tekstbegrip

Samen een boek of tekst lezen en erover praten in de klas? Het zou wel eens een krachtig antwoord kunnen zijn op de problemen met lezen die steeds meer de kop opsteken. Maar scholieren zomaar laten praten levert niet automatisch beter tekstbegrip op. Ook de kwaliteit van hun gesprek moet omhoog. Volgens internationa...

Gespreksvaardigheid in het Nederlandse onderwijs: een ontbrekend ontwikkelingsperspectief

In dit artikel zullen we op één specifiek taalterrein onze aandacht richten, namelijk de Gespreksvaardigheid. Daarbij zullen we eerst in kritische zin met name het RKT bespreken, maar ook de nieuwe Concept Kerndoelen Nederlands, vanwege het ontbreken van een empirische basis voor de geformuleerde doelen. Hoe het ond...

LOWAN-ontwikkellijnen helpen bij het vormgeven van onderwijs aan nieuwkomerskleuters

In vrijwel iedere kleuterklas zit wel een kind van asielzoekers, statushouders, arbeidsmigranten of expats. Deze nieuwkomers ontwikkelen zich net als ieder kind, maar voor 'nieuwkomerskleuters' zijn er extra accenten nodig. De LOWAN-ontwikkellijnen voor kleuters helpen daarbij.

Column: Lijstjes

Ik ben van de lijstjes. Ik maak to-do-lijstjes, lijstjes met namen van studenten erop (waarvan ik hun beroepsverslagen nog na moet kijken), lijstjes met bespreekpunten voor tijdens een vergadering en lijstjes met titels van boeken die ik nog wil lezen. Daarnaast maak ik boodschappenlijstjes, verlanglijstjes en lijst...

Nederlands leren beheersen = Nederland leren lezen en schrijven

Vooraf

LitLab en SchrijfLab maakte ik in samenwerking met docenten, leerlingen, schrijvers, lerarenopleiders en methodenmakers. Ze zijn ontworpen als platforms voor lees- en schrijfonderwijs in het voortgezet/secundair onderwijs (vo), maar het principe erachter is ook relevant voor het primair/lager onderwijs (po)....

Meer leesplezier met meertalige boekenclubs

Meertaligheid in de klas is vaak een gegeven, soms een uitdaging, maar toch vooral ook een kans om het onderwijs te verrijken. Dit geldt ook voor meertalige geletterdheid, hoewel daar op Nederlandse en Vlaamse scholen nog maar weinig aandacht aan wordt besteed. Om deze reden hebben wij, onderzoekers aan de Universit...

Zijn leraren lezers en hoe kunnen ze lezers worden?

Leraren die zelf veel lezen, besteden meer aandacht aan leesbevorderende activiteiten in de klas. De praktijk leert dat niet alle (aanstaande) leraren zelf lezers zijn. Sommigen beweren zelfs een hekel te hebben aan lezen. De vraag naar wat deze leraren nodig hebben om tot lezen te komen, om zo betere leesbevorderaa...

Blikvangers

Iris Vansteelandt en Jona Hebbrecht schreven een handboek waarin alle recente inzichten ten behoeve van goed leesonderwijs verzameld zijn. De doorlopende leeslijn van ontluikende geletterdheid naar gevorderde geletterdheid wordt beschreven en voorzien van praktische aanbevelingen. Leesbegrip bevorderen met rijk teks...

Agenda

Stichting Lezen: Ruim baan voor lezen (1 oktober 2024)

Speciaal voor pabodocenten organiseert Stichting Lezen een congres over meer, gevarieerder en diepgaander lezen door aankomende leraren. Het liefst wensen we natuurlijk dat alle pabostudenten lezen in de lengte (meer lezen), lezen in de breedte (lezen inzetten...

Redactioneel

Van de redactie

Het is begin januari, het nieuwe jaar is begonnen. Een moment waarop veel mensen goede voornemens voor het voorliggende jaar overdenken. Maar, natuurlijk zijn er ook mensen die daar (juist op dit klassieke moment) niet over na willen denken. Ik daag jullie toch graag uit om stil te staan bij goede voornemens voor je...

Gesprekken trainen in virtual reality

De laatste jaren vinden serious games en virtual reality (VR) steeds meer hun weg naar de basisschool. Kan deze technologie ook behulpzaam zijn bij het onderwijs in mondelinge taalvaardigheid? De wetenschappelijke inzichten over serious games en over taalonderwijs vormden de basis voor de ontwikkeling van het VR-spe...

Column: Subtiele Taal

Ik lees nu en dan mijn verhaal Springdag voor een groepje jonge kinderen. 

Alles in één leidraad: fonemisch bewustzijn en alfabetisch principe binnen thematisch onderwijs

Een kwart van de Nederlandse bevolking leest niet op het niveau dat nodig is om in de huidige maatschappij te functioneren (Gubbels, 2019). Goed onderwijs moet ervoor zorgen dat deze groep mensen tot het minimum wordt beperkt. In 2022 stonden de kranten echter vol met artikelen over de dalende leesvaardigheid van ba...

Voorbij de polarisering in het leesonderwijs: gericht werken aan leesvaardigheid in een betekenisvolle context

Met de veelheid aan rapporten over de leesvaardigheid en leesmotivatie van Nederlandse en Vlaamse leerlingen zijn er allerlei discussies losgebarsten over het leesonderwijs. Zo stelt het onderwijsveld de status van ‘begrijpend lezen’ als apart vak ter discussie en vragen ook sommige wetenschappers zich af in hoeverr...

Samenleving kleurrijk, prentenboeken wit

Stap een klas in een multiculturele basisschool binnen en bekijk het aanbod van prentenboeken voor de leerlingen. Hoe groot is de kans, denkt u, dat ook deze boeken multicultureel zijn? Dat is wat Christina Van Goethem, Rovena Hoxha, Nancy Marivoet en Anouck Smeets van de AP Hogeschool in Antwerpen onderzochten voor...

Vangorcumtijdschriften.nl maakt gebruik van cookies.

Welkom! Leuk dat je een bezoekje brengt op vangorcumtijdschriften.nl. Wij, en derde partijen, maken op onze websites gebruik van cookies. Wij gebruiken cookies voor het bijhouden van statistieken, om jouw voorkeuren op te slaan, maar ook voor marketingdoeleinden (bijvoorbeeld het sturen van een bericht als je winkelwagen nog vol is). Door op 'Zelf instellen' te klikken, kun je meer lezen over onze cookies en je voorkeuren aanpassen.

Zelf instellen
Alle cookies accepteren
Uw cookie instellingen
Deze website maakt gebruik van functionele en analytische cookies, die nodig zijn om deze site zo goed mogelijk te laten functioneren. Hieronder kan je aangeven welke andere soorten cookies je wilt accepteren.
Functionele cookies

Functionele cookies ondersteunen de basisfuncties van een website zoals paginanavigatie en toegang tot beveiligde delen van de website mogelijk maken. Zonder deze cookies kan de website niet naar behoren functioneren.

Analytische cookies

Analytische cookies helpen ons om te begrijpen hoe bezoekers omgaan met onze website door anoniem informatie te verzamelen en te rapporteren. Deze informatie wordt gebruikt om de website te verbeteren.

Marketing en tracking cookies

Marketing cookies worden gebruikt voor het functioneren van ons opvolgsysteem met betrekking tot account activiteiten(als het niet kunnen afronden van bestelling). Ook wordt er informatie verzameld om dit zoveel mogelijk aan te sluiten bij je interesses.

Cookies instellingen opslaan