Welkom

Een keer in de vijf jaar vindt het internationale vergelijkend onderzoek naar de begrijpend leesvaardigheid van tienjarigen plaats: PIRLS (Progress in International Literacy Study). In dit artikel vergelijken we de begrijpend leesprestaties van Nederlandse leerlingen (uit groep 6) en Vlaamse leerlingen (uit het vier...

Onderzoek toont aan dat jongeren zowel in formele, schoolse schrijfsituaties (Vandekerckhove & Sandra, 2016) als in informeel, online taalgebruik (Surkyn et al., 2020) erg veel dt-fouten maken. Nochtans zijn de regels voor de werkwoordspelling gemakkelijk te beschrijven (bijvoorbeeld stam + t) en is analogisch spell...

Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs

De aankondiging van het nieuwe boek van Martin Bootsma en Eva Naaijkens is veelbelovend. In Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs laten zij zien hoe het team van een basisschool thematisch onderwijs kan ontwerpen en geven, waarin niet allee...

Netwerk Didactiek Nederlands (15 september 2023)

De jaarlijkse didactische conferentie van Netwerk Didactiek Nederlands vindt op 15 september plaats in Antwerpen. Het netwerk richt zich op lerarenopleiders Nederlands, docenten Nederlands aan hogescholen en universiteiten, vakdidactici Nederlands, pedagogisch begele...

Bij het artikel 'Interactief voorlezen doe je zo' uit Tijdschrift Taal jaargang 13 nummer 22 zijn abusievelijk twee verkeerde auteursnamen terechtgekomen. Het betreffende artikel is geschreven door Silke Vanparys en Iris Vansteelandt. De redactie biedt hiervoor haar excuses aan.

Het artikel 'Aandacht voor mondel...

Als hoofdredacteur van Tijdschrift Taal mag ik voor ieder nummer een redactioneel schrijven. Voordat ik daarmee begin, vraag ik mezelf altijd af: ”Wat speelt er in de wereld van het taalonderwijs?”

Op dit moment speelt er veel, heel veel! Van alle kanten vliegen de problemen om onze oren. Zoals de zorgen die de Ond...

“Onze leerlingen struikelen over lastige teksten” en “Collega’s van andere vakken zien niet dat zij zelf veel aan taalvaardigheid kunnen doen; hoe kunnen we hen bereiken?” Toen ik deze geluiden vorige maand hoorde van docenten en taalcoördinatoren waande ik me terug in de jaren negentig. Toen kwam deze aandacht voor...

Omdat lezen loont

In de bundel Omdat lezen loont wordt het leesonderwijs in Nederland beschouwd vanuit veel perspectieven. Een breed scala aan betrokkenen komt aan het woord, zowel in diepgaandere bijdragen als in columns. Hierdoor voegt dit actuele boek echt iets toe aan alle publicaties die inmiddels over de lees...

Kansengelijkheid - Actualisatie kerndoelen Nederlands (30 maart 2023)

Landelijk Netwerk Taal organiseert in samenwerking met MeerTaal op 30 maart een netwerkdag over ‘Kansengelijkheid in het taalonderwijs’. Hoe kunnen wij het taalonderwijs zo vormgeven dat het kansen biedt voor alle leerlingen?
Parallel aan de net...

Dit artikel beschrijft hoe uitdagende, interactieve workshops met een kunstzinnige oriëntatie een positief effect hebben op de betrokkenheid van leerlingen en kansen creëert om het Nederlands te verwerven in een betekenisvolle en krachtige leeromgeving. De leerlingen werken in kleine groepjes samen aan een kunstproj...

Wereldoriëntatie kan niet ontbreken in een masterplan voor de aanpak van basisvaardigheden in het onderwijs, vinden uitgevers Annemarie Heuts en Lian van de Wiel van Blink. Zij laten zien hoe zij op basis van inzichten uit wetenschappelijk onderzoek en de lespraktijk een nieuwe onderwijsaanpak ontwikkelen waarbij ta...

Begrijpend lezen is een complex proces waarin verschillende soorten kennis, vaardigheden en attitudes een rol spelen. Wat betreft kennis zijn orthografische, linguïstische en algemene kennis van groot belang (Perfetti & Stafura, 2014; Aarnoutse, 2019). Daarnaast moeten lezers over verschillende vaardigheden beschikk...

Leerkrachten, bibliotheekmedewerkers en andere leesbevorderaars kijken elk jaar uit naar de Voorleesweek. Dé week waarin leerkrachten op scholen, leerlingen en ouders het lezen een extra implus kunnen geven met hartverwarmende en leerrijke voorleesmomenten. Zeker is dat voorlezen het hele jaar belangrijk blijft, op ...

Mondelinge communicatie is een belangrijk leerdomein en staat dit schooljaar centraal in peilingsonderzoek dat door de inspectie van het onderwijs wordt uitgevoerd. Met het peilingsonderzoek wordt gekeken wat leerlingen aan het einde van het (speciaal) basisonderwijs kunnen én hoe scholen het onderwijsaanbod vormgev...

Als we kinderen en jongeren beter en liever willen leren lezen, wat is daar dan voor nodig? Eén van de antwoorden luidt: rijke teksten. Dat zijn authentieke teksten waarin auteurs hun volle taalpotentieel laten zien. Ze zijn niet aangepast aan een bepaald (educatief) doel, maar zetten wel aan tot reflectie en intera...

Uit de Staat van het Onderwijs 2021 blijkt dat het niet goed gaat met de basisvaardigheden van onze leerlingen. De zorgen over lezen, schrijven, rekenen, digitale geletterdheid en burgerschap komen nadrukkelijk aan de orde. Goede basisvaardigheden zijn essentieel voor een succesvolle onderwijsloopbaan en om je te...

De zevenmijlslaarzen van taalkrachtig onderwijs: geen sprookje, dat was de kop boven een artikel van Moonen et al. 2021. In dat artikel kreeg je een beschrijving van de zeven didactische principes van krachtig taalonderwijs én taalkrachtig onderwijs. In de Educatieve Bacheloropleiding Lager Onderwijs aan Arteveldeho...

Hoe ga je als leerkracht het beste om met de thuistalen van meertalige kinderen in de klas? Welk beleid hanteer je als school? Is meertaligheid een troef of juist een obstakel voor het leren? Het zijn nog steeds heikele thema’s die gegarandeerd stof leveren voor geanimeerde discussies in een schoolteam. In dit artik...

Leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs worstelen geregeld met grammatica: ze lijken door de bank genomen maar weinig diepgaand inzicht in deze abstracte materie te verwerven. Leraren hebben op dat gebied hun eigen worsteling. Ze vinden grammatica vaak uitdagend om te onderwijzen en worden daarbij niet geh...

“De leesvaardigheid van onze leerlingen daalt” of “Onze leerlingen verlaten de school niet taalvaardig genoeg”. Er staan tegenwoordig in heel wat artikelen en blogs zinnetjes van deze strekking. Je zou er bijna van gaan denken dat onze leerlingen ongeletterd de basisschool verlaten.

Ik merk dat ik er een beetje ...

De toenemende talige en culturele diversiteit in basisscholen brengt didactische uitdagingen met zich mee om meertaligheid beter te benutten. Peerinteractie (interactie tussen leerlingen) vormt daartoe een kansrijke context (Cekaite et al., 2014; Walsweer, 2015). Onduidelijk is echter hoe leerlingen in het (Nederlan...

Het niveau van de schrijfvaardigheid van leerlingen is in alle onderwijsniveaus een punt van grote zorg. Hoe til je de schrijfprestaties van leerlingen op een hoger plan? Het geven van feedback is één van de effectiefste interventies, maar hoe doe je dit op een manier zodat leerlingen hier ook echt iets van leren? I...

Wat vertellen jeugdboeken over wetenschappers en technologen? Zijn het helden, schurken of domweg watjes? Veel kinderen zijn enthousiast over wetenschap en techniek, maar weinigen willen later zélf een beroep in die domeinen uitoefenen. Nochtans zijn wetenschap, techniek en technologie niet meer weg te denken uit de...

Schrijfonderwijs (14 oktober 2022)

Vind jij het ook belangrijk dat kinderen goed leren schrijven? Wil jij weten hoe het nu echt met het schrijfonderwijs in Nederland en Vlaanderen gesteld is? Neem je graag deel aan inspiratiesessies over schrijfonderwijs? Kom dan op vrijdag 14 oktober (in Kortrijk) naar een nieuwe ...

De zeven pijlers van onderwijs in begrijpend lezen

In De zeven pijlers van onderwijs in begrijpend lezen is, onder redactie van Thoni Houtveen en Roel van Steensel, kennis gebundeld onderwijs in begrijpend lezen. Leesexperts uit Nederland en Vlaanderen geven inzicht in theorie over, onderzoek naar en praktische to...

Het lerarentekort is momenteel een serieus probleem in Nederland en Vlaanderen. Schoolbesturen en directies zitten met de handen in het haar, omdat steeds meer vacatures open blijven staan. Het tekort is nog nooit zo schrijnend geweest.

De structurele krapte op de arbeidsmarkt zien we al jaren op ons afkomen: lerar...

Veel leerlingen hebben steun nodig bij het begrijpen van teksten en het helder formuleren van hun redeneringen in diverse schoolvakken. Elke leraar kiest daar eigen vormen voor. Welke vorm van taalsteun is effectief? Hajer en Meestringa pleiten in het Handboek taalgericht vakonderwijs (vierde herziene druk, 2020) vo...

Voor kinderen van 6 tot 12 jaar die ‘nieuw’ in Nederland komen is er nieuwkomersonderwijs, een jaar waarin ze in hoog tempo Nederlands leren om vervolgens in te stromen in het reguliere basisonderwijs. De grote verschillen in leeftijd, ontwikkeling en achtergrond tussen kinderen maken het nieuwkomersonderwijs tot co...

Dat (veel) lezen belangrijk is, weten we allemaal. Het is goed voor de concentratie, het ontwikkelt de fantasie. De woordenschat en het taalinzicht worden vergroot, het ontspant, het vergroot je kansen op school en later ook op het krijgen van werk. Het is voeding voor het brein! Je zou denken dat dat genoeg motivat...

Steeds meer kinderen groeien meertalig op. Bovendien spreekt een groot deel van de meertalige leerlingen in het Vlaamse onderwijs een of meerdere thuistalen die verschillen van de onderwijstaal. Eenmaal op school moet een deel van die leerlingen de onderwijstaal nog volop verwerven. Dat fenomeen doet zich voor op al...

De leesprestaties van Nederlandse leerlingen dalen en leerlingen zijn weinig gemotiveerd om te lezen. De oorzaak wordt al snel bij de leraren in de klas gelegd. Zij zouden onderwijs verzorgen dat niet voldoende oplevert. Maar is dit wel terecht? Zijn alleen de leraren verantwoordelijk voor de leesprestaties van de l...

In maart 2021 verscheen Peil.Schrijfvaardigheid, het rapport van de Onderwijsinspectie over het peilingsonderzoek schrijfvaardigheid (2018-2019) in het (speciaal) basisonderwijs. De resultaten geven inzicht in de schrijfvaardigheid van leerlingen in termen van de referentieniveaus en in de vormgeving van het schrijf...

Goed leesonderwijs is een vak apart. De leerkracht, de lesmethoden en de thuisomgeving spelen hierin een belangrijke rol. Toen de scholen in het voorjaar van 2020 plotseling werden gesloten, moesten leerkrachten noodgedwongen leesonderwijs op afstand vormgeven, zonder gedegen voorbereiding, ondersteuning of voorbeel...

Netwerkdag: Landelijk Netwerk Taal:  Plezier in taal

Op donderdag 24 maart 2022 hoopt het Landelijk Netwerk Taal weer een inspirerende netwerkdag te organiseren met als thema ¨Plezier in taal: ‘gewoon’ op locatie (met in achtneming van de dan geldende maatregelen).
Vanuit verschillende invalshoeken zullen de sprek...

Handboek Taalgericht vakonderwijs

Handboek taalgericht vakonderwijs beschrijft concreet hoe docenten aandacht kunnen besteden aan de rol van taal in het vak of beroepsgerichte programma's om zo leerlingen optimale begeleiding te kunnen geven. Belangrijk hierbij is om te focussen op de talige kant van het vakonderwi...

Als ik naar buiten kijk, schijnt de zon. Het is lente: ik zie nieuwe bladeren aan bomen en struiken komen, het wordt steeds groener om ons heen, de koeien lopen weer buiten en de schapen maken een dansje. Alles lijkt zonniger. Zelfs de mensen op straat vermaken zich weer op terrasjes en ogen een stuk vrolijker dan i...