Welkom

De leesprestaties van Nederlandse leerlingen dalen en leerlingen zijn weinig gemotiveerd om te lezen. De oorzaak wordt al snel bij de leraren in de klas gelegd. Zij zouden onderwijs verzorgen dat niet voldoende oplevert. Maar is dit wel terecht? Zijn alleen de leraren verantwoordelijk voor de leesprestaties van de l...

In maart 2021 verscheen Peil.Schrijfvaardigheid, het rapport van de Onderwijsinspectie over het peilingsonderzoek schrijfvaardigheid (2018-2019) in het (speciaal) basisonderwijs. De resultaten geven inzicht in de schrijfvaardigheid van leerlingen in termen van de referentieniveaus en in de vormgeving van het schrijf...

Goed leesonderwijs is een vak apart. De leerkracht, de lesmethoden en de thuisomgeving spelen hierin een belangrijke rol. Toen de scholen in het voorjaar van 2020 plotseling werden gesloten, moesten leerkrachten noodgedwongen leesonderwijs op afstand vormgeven, zonder gedegen voorbereiding, ondersteuning of voorbeel...

Netwerkdag: Landelijk Netwerk Taal:  Plezier in taal

Op donderdag 24 maart 2022 hoopt het Landelijk Netwerk Taal weer een inspirerende netwerkdag te organiseren met als thema ¨Plezier in taal: ‘gewoon’ op locatie (met in achtneming van de dan geldende maatregelen).
Vanuit verschillende invalshoeken zullen de sprek...

Handboek Taalgericht vakonderwijs

Handboek taalgericht vakonderwijs beschrijft concreet hoe docenten aandacht kunnen besteden aan de rol van taal in het vak of beroepsgerichte programma's om zo leerlingen optimale begeleiding te kunnen geven. Belangrijk hierbij is om te focussen op de talige kant van het vakonderwi...

Als ik naar buiten kijk, schijnt de zon. Het is lente: ik zie nieuwe bladeren aan bomen en struiken komen, het wordt steeds groener om ons heen, de koeien lopen weer buiten en de schapen maken een dansje. Alles lijkt zonniger. Zelfs de mensen op straat vermaken zich weer op terrasjes en ogen een stuk vrolijker dan i...

Begrijpend lezen is een van de belangrijkste vaardigheden die we leren op school. We moeten informatie uit teksten begrijpen om goed te kunnen functioneren op school en in het dagelijks leven. Begrijpend lezen is niet alleen een belangrijke vaardigheid, het is ook een complexe vaardigheid. Tijdens het lezen kan er v...

Verschillende onderzoeken tonen aan dat leerlingen die het schooltaalregister beter beheersen ook beter presteren. Schooltaal is van wezenlijk belang bij de rekenontwikkeling van leerlingen, bijvoorbeeld bij het leren van de taal die nodig is bij wiskundig redeneren. Leerlingen die van huis uit niet vertrouwd zijn m...

Onderwijs- en taalexperten zijn het met elkaar eens. Boeiend, ambitieus, geïntegreerd en eigentijds: dat moet het onderwijs Nederlands in de 21ste eeuw zijn. Ongetwijfeld is dat ook de ambitie van elke leraar. Maar hoe breng je dat dagelijks in de praktijk?

Vrijwel alle informatie staat tegenwoordig op internet, leren gebeurt vooral online. Het onderwijs, de maatschappij en het bedrijfsleven verwacht van ons, burgers, dat we digitaal geletterd zijn. Maar velen zijn dat niet, ook niet de ‘digital natives’ die op onze schoolbanken zitten. Dit is een uitdaging voor het on...

Sta me een houtskoolschets toe: een laptop – groots – op de keukentafel, boeken als bloemblaadjes eromheen gedrapeerd, achteloos, en dááromheen, verspreid over de eetkamerbank en -stoelen, nog achtelozer, een peuter, kleuter en twee middenbouwleerlingen, allemaal van mij. Achter het laptopscherm wachten vijftien stu...

Nieuwe woordenschat verwerven leerlingen niet door lijstjes met moeilijke woorden en hun verklaring uit het hoofd te leren. Wat nodig is, is een rijke taalomgeving waarin ze hun woordenschat volwaardig kunnen ontwikkelen. In een eerder artikel gingen we hierop in. Maar hoe gebeurt dat het best in de klas? Welke dida...

Het is ondertussen tot in elke leraarskamer doorgedrongen: Nederlandse en Vlaamse leerlingen zijn steeds minder gemotiveerd tot lezen (PIRLS, PISA). Bovendien zijn ze er ook steeds minder vaardig in. En dat in een 21eeeuwse informatiemaatschappij. Dat er ‘iets’ moet gebeuren, is duidelijk. Het Algemeen Secretariaat ...

Online event: Landelijk Netwerk Taal | Effectieve interventies

Het Landelijk Netwerk Taal organiseert haar jaarlijkse netwerkdag in het najaar. Op donderdagmiddag 30 september en dinsdagmiddag 5 oktober kun je online sessies volgens over effectieve interventies in het taalonderwijs op de basisschool. Op 30 septemb...

Volop Taal

In dit handboek worden wetenschappelijke inzichten over hedendaags, uitdagend en taalkrachtig onderwijs vertaald in zeven didactische principes. Deze principes worden uitgewerkt in praktijkverhalen/toepassingen. Aan de hand van zes kijkwijzers kun je kritisch naar je eigen lesvoorbereiding en onderwijsaa...

Het is alweer een jaar geleden dat het woord Corona aan ons dagelijks woordgebruik werd toegevoegd en de wereld van de ene op andere dag voor een groot deel op slot ging. Al een jaar werken we op afstand met vaak een digitaal systeem als belangrijkste communicatiemiddel. We hebben ons een andere taal eigen moeten ma...

Een grote woordenschat is belangrijk voor het begrijpen en produceren van taal. In dit artikel vragen we ons af waarom het ons niet goed lukt om woordenschatonderwijs te geven dat de woordenschat van leerlingen ook daadwerkelijk vergroot. Is het eigenlijk wel zinvol om alle leerlingen expliciet woordbetekenissen aan...

De meeste Nederlandstalige boeken over groepswerk geven nuttige adviezen over soorten opdrachten, organisatie en taakverdeling, en manieren om een werksfeer te creëren. Eén cruciaal aspect bleef echter lange tijd onderbelicht: het spreken zelf, meer bepaald de juiste gespreksregels. Niet dat leraren daar niets over ...

De vraag hoe het leesplezier van kinderen te vergroten lijkt actueler dan ooit. Pabo’s vervullen daarbij een belangrijke rol, want pabostudenten zijn immers de leesbevorderaars van de toekomst. In dit artikel beschrijf ik de resultaten van een landelijk onderzoek naar leesbevordering op de pabo.

Hoe kun je begrijpend lezen en onderwijs in Wetenschap en Technologie (W&T) effectief integreren? En wat hebben leerkrachten daarvoor nodig? Deze vragen staan centraal in het onderzoek van TechYourFuture dat wordt uitgevoerd door Hogeschool Saxion, Hogeschool iPabo, Eduseries en CED-groep. Dit artikel beschrijft de ...

Het klinkt wellicht niet geloofwaardig uit de mond van een kinderboekenschrijver, maar het is toch echt zo: als kind was ik niet zo talig. In mijn herinnering deed mijn oudere zus Marieke meestal het woord. Ik zweeg. Het zijn vooral de kinderboeken van W.G. van de Hulst die mij de taal hebben binnengelokt. Mijn moed...

In mijn laatste jaar binnen de lerarenopleiding op de Hogeschool te Antwerpen, voerde ik een afstudeeronderzoek uit naar de impact van het inzetten van thuistalen om leesmotivatie bij kinderen van de lagere school te vergroten. Na een relatief beknopt theoretisch onderzoek ging ik met de derde graad van Stedelijke B...

Schrijven is een schoolse vaardigheid. Kinderen leren methodisch woorden, zinnen en teksten schrijven als ze ongeveer zes jaar oud zijn en maken er vervolgens gedurende hun hele schoolloopbaan gebruik van. Ondanks de toename van het gebruik van computers, tablets en smartphones blijft schrijven een belangrijke vaard...

Netwerkdag 25 en 30 maart

Op 25 en 30 maart 2021 (15.00-17.00 uur) organiseert het Landelijk Netwerk Taal een netwerkdag ¨Meertaligheid op de basisschool¨.

Netwerkdag voor taalspecialisten

Op 15 april 2021 organiseert het Landelijk Netwerk Taal een netwerkdag voor taalspecialisten. Het thema is ¨De taaldomeine...

Leer ze lezen
In Leer ze lezen, praktische inzichten uit onderzoek voor leraren basisonderwijs zijn 23 kernpublicaties uit de schatkamer van het internationale onderzoek bijeengebracht. Leer ze lezen bestrijkt het hele palet van ontluikende geletterdheid tot en met tekstbegrip en geeft uitsluitsel over het belang van...

Met enige regelmaat verschijnen er publicaties die (mede) geschreven zijn door medewerkers van EDventure, LOPON2 of SLO (met uitzondering van de publicatie van Stichting Lezen ´De doorgaande leeslijn´).

24 september en 6 oktober

Het (formatief) volgen van de taalontwikkeling

Het Landelijk Netwerk Taal organiseert op 24 september en op 6 oktober twee digitale netwerkbijeenkomten die in het teken staan van het volgen van de taalontwikkeling en van de waarde van formatief evalueren daarbij. Deelname is gratis. 

Katholieke Pabo Zwolle experimenteert al een aantal jaar met de inzet van ‘rijke, schurende en naburige teksten’ in het basisonderwijs, vanuit de opvatting dat het onderwijs in begrijpend lezen geen geïsoleerde taak is: versterking van leesbegrip en leesmotivatie gaat het beste samen met kennisvermeerdering in een l...

Wat is taal eigenlijk? Die vraag hield mij regelmatig bezig in mijn functie als bestuurder van zo’n 24 basisscholen. Vanuit die rol besprak ik met schooldirecteuren de opbrengsten van de kernvakken. Het viel mij op dat wanneer het in deze gesprekken over het kernvak taal ging, vooral het instrumentele aspect ervan c...

Terwijl ik dit redactioneel schrijf, woedt er buiten een crisis van pandemische omvang. Een crisis waarin we aan een nieuwe werkelijkheid in het dagelijkse leven vorm moeten geven. Een werkelijkheid waarin we in de rij staan voor de supermarkt, met een boog om elkaar heen lopen, praten tegen beeldschermen, elkaar ni...

Het is alom bekend dat eerst met de opkomst van de fotografie, de film, televisie en later internet en social media de verhouding tussen tekst en beeld aanzienlijk is veranderd. Ooit domineerde op een gemiddelde pagina in een krant, tijdschrift of schoolboek de tekst en deze werd afgewisseld met een enkel plaatje of...

In aanbevelingen aan leerkrachten voor het houden van klassengesprekken over teksten wordt het stellen van ‘open vragen’ vaak geadviseerd als middel om het gesprek op gang te krijgen en te ondersteunen. Wat een ‘open’ vraag precies is en hoe die geformuleerd zou moeten worden, wordt echter niet specifieker dan ‘een ...

Van de redactie

Taaldenkgesprekken zijn gesprekken waarin leerlingen samen denken, redeneren en leren. Dit soort gesprekken is niet alleen spannend en leerzaam voor taalvaardige leerlingen, maar juist ook voor leerlingen die Nederlands als tweede taal leren. Al met heel weinig Nederlands kunnen ze meedoen en al doende groeit hun ta...

De landelijk vastgelegde onderwijsdoelen zijn voor het laatst 13 jaar geleden herzien en daarom is het tijd voor een actueel curriculum dat bijdraagt aan de doorstroming van basis- naar voortgezet en vervolgonderwijs, de samenhang tussen vakken en een minder overladen programma. Voor negen leergebieden is binnen Cur...

Veel leestijd en lezen in zelfgekozen boeken biedt de mogelijkheid om zonder leesmethode goed en motiverend voortgezet leesonderwijs te geven. Daarmee verschuift het accent van het werken met een methode voor voortgezet lezen naar een onderbouwd leesbeleid waarin het belang van kennis en vaardigheden van leerkrachte...