Welkom

Hartelijk welkom op de website van Tijdschrift Taal, een samenwerkingsproject tussen LOPON², Onderwijsontwikkeling Nederland en SLO, uitgegeven door Uitgeverij Koninklijke van Gorcum. 

Bekijk alle columns

Word abonnee

Bekijk hier de opties

Redactie

Neem contact op met de redactie
Columns

Dyslexie: Modeverschijnsel en verdienmodel?

Tegenwoordig lijkt het wel alsof iedereen een taal- en/of leesprobleem, zoals dyslexie, heeft. Heb je moeite met het kiezen tussen d’s en b’s? Dyslexie. Problemen met spellingsregels? Dyslexie. Gaat het lezen te langzaam? Dyslexie. Commerciële praktijken schieten als paddenstoelen uit de grond en verdienen grof geld...

Praktijkonderzoek

Iedereen kan meedoen in de natuur- en techniekles: Nederlandse ervaringen binnen een internationaal onderzoek naar inclusief, taalgericht onderwijs

Elke leerkracht krijgt dagelijks te maken met grote cognitieve, sociaal-culturele en taalverschillen in de groep, wat differentiatie nodig maakt. Maar het apart begeleiden van groepjes leerlingen staat op gespannen voet met sociale integratie. De laatste tijd groeit de aandacht voor inclusie: manieren om een groep b...

De Taalronde: betere teksten door meer ideeën

Een verslag, een sollicitatiebrief, e-mail, tweet of appje. Bijna dagelijks houden we ons bezig met schrijven, een vaardigheid die essentieel is voor het functioneren in onze maatschappij. Goed schrijf- of stelonderwijs is dan ook van groot belang. De uitkomsten van het Inspectierapport uit 2011 zijn derhalve zorgel...

Praktijkonderzoek

Literaire gesprekken: de motor voor ontwikkeling in leesvaardigheid en in leesmotivatie

Genieten van lezen is de drive voor verdere literaire ontwikkeling. Kinderen die lezen hoog in het vaandel hebben staan, ervan overtuigd zijn dat ze hier goed in zijn, lezen graag en veel, waardoor hun literaire competentie zich in een opwaartse spiraal verder ontwikkelt. Dit in tegenstelling tot kinderen die van zi...

Redactioneel

Blikvangers

Via deze rubriek houden we u op de hoogte van recente publicaties die (mede) geschreven zijn door medewerkers van EDventure, LOPON2 of SLO.

Redactioneel

Agenda

Via deze rubriek houden we u op de hoogte van recente bijeenkomsten waarin EDventure, LOPON2 of SLO een rol hebben.

Redactioneel

Redactioneel

Van de redactie.

Meertaligheid in beeld: Animatieclips en verwerkingsactiviteiten over meertaligheid voor basisschoolleerlingen

Leraren en leerlingen komen telkens meer in aanraking met andere talen dan het Nederlands – scholen zijn in toenemende mate talig divers. Onderzoek suggereert dat het waardevol is om deze talige diversiteit als rijkdom te zien. Eén van de manieren om deze rijkdom te verzilveren is door het onderwerp meertaligheid te...

Naar meer grip op mondelinge vaardigheden. Doelgericht werken met behulp van krachtige routines en reflectie

In dit artikel willen we een lans breken voor doelgericht werken aan de ontwikkeling van de mondelinge taalvaardigheid van leerlingen in de groepen 1 tot en met 8. Het mondelinge domein is alomtegenwoordig in klassen en lessituaties, maar uit het recente Peilingsonderzoek naar mondelinge taalvaardigheid in groep 8 k...

Columns

De beste stuurlui staan aan wal!

Omdat iedereen op school heeft gezeten, heeft ook iedereen een mening over het (lees)onderwijs; het is net voetbal, ook daar staan de beste stuurlui aan wal. Op het schoolplein en tijdens verjaardagen praten ouders van schoolgaande kinderen, als zogenaamde deskundigen, over het onderwijs dat volgens hen niet deugt. ...

Weten

Herken kleuters met risico op latere leesproblemen

Lezen is een vaardigheid die kinderen moeten leren. Het is nodig om hen daarin expliciet te stimuleren en te begeleiden. Sommige kinderen - de zogenaamde ‘risicolezers’ - beginnen met minder kansen of minder vaardigheden aan de leesontwikkeling en kunnen daardoor problemen ervaren bij de start van het leesonderwijs....

Weten

Close Reading: aandacht voor inhoud van de tekst

Zonder een goede leesvaardigheid is het onmogelijk om goed deel te kunnen nemen aan de maatschappij. Het is daarom van essentieel belang dat kinderen op school goed leren lezen. Jarenlang stonden de leesstrategieën centraal tijdens de begrijpend leesles, maar daar komt door de opkomst van Close Reading verandering ...

Weten

Eerste hulp bij jeugdliteratuur. Een onderzoek naar het effect van lessen jeugdliteratuur op de literaire competentie van eerstejaars pabostudenten

Hoe kan ik weinig lezende pabostudenten laten ervaren dat het lezen van jeugdboeken van belang is voor de eigen ontplooiing en de ontplooiing van kinderen? En hoe laat ik deze studenten ontdekken dat zij door te werken aan hun eigen literaire competentieniveau ook de kinderen op de basisschool kunnen helpen om liter...

Praktijkonderzoek

Beter Schrijven: effectief schrijfonderwijs voor de bovenbouw van het basisonderwijs

Schrijfonderwijs leek vroeger zo eenvoudig. De onderwijzer gaf een ‘stelopdracht´, de leerlingen leverden hun tekst in en kregen hun werk terug met een cijfer of een beoordeling in woorden erboven. Soms waren spelfouten verbeterd of stond er bemoedigend commentaar in de kantlijn. Inmiddels weten we dat er effectieve...

Redactioneel

Blikvangers

Via deze rubriek houden we u op de hoogte van recente publicaties die (mede) geschreven zijn door medewerkers van EDventure, LOPON2 of SLO.

Redactioneel

Agenda

Via deze rubriek houden we u op de hoogte van recente bijeenkomsten waarin EDventure, LOPON2 of SLO een rol hebben.

Redactioneel

Agenda

Via deze rubriek houden we u op de hoogte van recente bijeenkomsten waarin EDventure, LOPON2 of SLO een rol hebben.

Weten

Kenmerken van effectief schrijfonderwijs

Ter ondersteuning van het ontwikkelteam Nederlands van Curriculum.nu verzorgde SLO een aantal overzichtspublicaties voor verschillende domeinen van het taalonderwijs Nederlands. Voor elk van die domeinen wordt een stand van zaken gepresenteerd en worden aanbevelingen gedaan voor het curriculum van de toekomst (zie o...

Redactioneel

Blikvangers

Via deze rubriek houden we u op de hoogte van recente publicaties die (mede) geschreven zijn door medewerkers van EDventure, LOPON2 of SLO.

Weten

De paradox van het schrijfonderwijs: we weten hoe het moet, maar wie doet het?

In september verscheen in de Vlaamse krant De Morgen een artikel waarin werd beweerd dat studenten die instromen aan de universiteit “niet meer kunnen schrijven”. Het artikel kreeg heel wat weerklank in de media en zorgde voor een oprisping van verwijten aan het adres van het funderend onderwijs, met als rode draad:...

Praktijkonderzoek

Experimenteren en redeneren bij Wetenschap en Technologie

Hoe haal je het maximale uit je onderwijs in Wetenschap en Technologie (W&T)? En welke rol speelt taal daarbij? In dit artikel laten we de relatie zien tussen taal en W&T en presenteren we de opzet en resultaten van een grootschalig onderzoek in groep 6 van de basisschool. Tot slot beschrijven we de ervaringen met d...

Columns

Begrijpend lezen moet je leren!

De Florentijnse meesterspeurder-monnik Lapo Mosca, hoofdfiguur in een aantal Middeleeuwse thrillers van Hélène Nolthenius, hanteert de gevleugelde uitspraak: ‘Lezen zonder te begrijpen is als jagen zonder te vangen!’ In die tijd, vóór de (Europese) uitvinding van het buskruit, was jagen mét vangen essentieel om in d...

Weten

Taalontwikkelingsstoornis en meertaligheid

Kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) hebben veel moeite met het leren van taal, zonder dat hier een duidelijke verklaring voor is. Gepaste begeleiding en hulp is essentieel voor deze kinderen, maar TOS is, zeker bij meertalige kinderen, niet altijd gemakkelijk te herkennen. Sommige meertalige kinderen he...

Praktijkonderzoek

De kracht van goede gesprekken voor de ontwikkeling van communicatieve vaardigheden

In onderwijs (en opvoeding) proberen we kinderen de benodigde kennis, vaardigheden en houdingen aan te leren waarmee zij in verschillende sociale situaties taal kunnen gebruiken om hun communicatieve doelen te bereiken. Het is belangrijk dat we in onderwijs al vanaf jonge leeftijd expliciet aandacht schenken aan de ...

Weten

Lezen met plezier; een onderzoek naar factoren die het (voor)leesplezier bij kinderen van nul tot twaalf jaar stimuleren

Uit onderzoek blijkt dat kinderen die plezier hebben in lezen, vaker lezen en daardoor steeds leesvaardiger worden (Stichting Lezen, 2013a). Daarnaast blijkt dat lezen een bewezen positief effect heeft op de taalvaardigheid en de sociaal-emotionele ontwikkeling (Krashen, 2004; Meelis-Voorma, Moolenaar & Overmeijer, ...

Weten

De inzet van jeugdliteratuur op de pabo: effectief?

In dit artikel presenteren we een samenvatting van een studie naar het lezen van jeugdliteratuur in het curriculum van de pabo (Reiling, 2017). De studie is onderdeel van een groter onderzoeksproject binnen het Lectoraat Narratieve Professionele Identiteit van Katholieke Pabo Zwolle (KPZ). De ambitie van dit project...

Redactioneel

Redactioneel

Van de redactie.

Redactioneel

Agenda

Via deze rubriek houden we u op de hoogte van recente bijeenkomsten waarin EDventure, LOPON2 of SLO een rol hebben.

Weten

Klank-tekenkoppelingen verkennen

Het belang van leren lezen onderstrepen, is als het intrappen van een open deur. Juist daarom is een goede voorbereiding in de kleuterperiode van belang. Onderzoek toont aan dat een expliciet aanbod rond klanken en letters hierbij niet mag ontbreken. Vanuit een kindgerichte visie hoor je daar echter soms kritische v...

Weten

Taalverschillen in de klas. Hoe besteed je als leraar aandacht aan de moedertaal van leerlingen?

Leraren komen meer en meer in aanraking met leerlingen die het Nederlands niet als moedertaal hebben. Onderzoek laat zien dat de moedertaal een bron van kennis kan vormen die het kind helpt bij het begrijpen van nieuwe informatie en bij het leren van de nieuwe taal. De moedertaal benutten in het onderwijs is echter ...

Redactioneel

Blikvangers

Via deze rubriek houden we u op de hoogte van recente publicaties die (mede) geschreven zijn door medewerkers van EDventure, LOPON2 of SLO.

Weten

Het aanleren van leesstrategieën in het vmbo om begrijpend lezen te bevorderen. Het belang van een goede implementatie

Veel leerlingen op het vmbo ervaren moeilijkheden met begrijpend lezen. In haar promotieonderzoek heeft Mariska Okkinga onderzocht of het aanleren van leesstrategieën bij deze groep leerlingen effectief is voor het bevorderen van begrijpend lezen. De resultaten van het onderzoek laten zien dat het aanleren van leess...

Columns

Column - De Toekomst

Nog nooit klaagden we in de samenleving in het algemeen en in het onderwijs in het bijzonder over slechte concentratie, oppervlakkigheid, vluchtigheid, onrust, infobesitas en verslaving. De tijd van volwassenen en kinderen wordt opgeslokt door het digitale monster dat vele koppen heeft. De digitale overload raakt d...

Weten

Het begrijpend leesonderwijs en de leesprestaties van Nederlandse en Vlaamse leerlingen met elkaar vergeleken, PIRLS-2016

In december 2017 is in zowel Nederland als Vlaanderen een rapport verschenen waarin de internationale resultaten van de Progress in International Reading Literacy Study (PIRLS) worden beschreven. Op basis van deze twee rapporten worden in dit artikel de begrijpend leesprestaties en het leesonderwijs in beide landen ...

Weten

Werken aan taaldenkgesprekken in W&T. Een didactisch model voor pabo-studenten en leerkrachten

Hoe krijg je het beste wapperslijm? Dat is een mooi onderwerp voor een taaldenkgesprek, waarin leerlingen tegelijkertijd hun taalvaardigheid en hun kennis en vaardigheden in Wetenschap & Technologie (W&T) ontwikkelen. In dit artikel presenteren we een didactisch model dat pabo-studenten en leerkrachten steun biedt b...

Weten

Nederlands als tweede taal: een onderzoek naar de relatie tussen interactiestijlen en taalverwerving bij kleuters

Het onderwijs in België en Nederland kampt met een kloof tussen kinderen uit de lagere sociale klasse en kinderen uit de middenklasse en hoger. Kinderen met een etnische minderheidsachtergrond, zoals kinderen die thuis Turks spreken, behoren vaker tot de lagere klasse en maken systematisch minder kans op schoolsucce...